آنچه پدر و مادران کم تجربه باید بدانند

پس از 9 ماه انتظار، وجود او در عالم هستی امكان یافته و فضای خانه را شیرین و دل‌انگیز ساخته است. سلامت او بیش از هر چیز دیگری ذهن پدر و مادر كم‌تجربه را به خود مشغول می‌كند.در این میان، هر آشنایی می‌خواهد آنها را راهنمایی كند و این مساله، اضطراب والدین را بیشتر خواهد كرد. اگر بدانیم در هر موقعیتی اقدام درست چیست و چه باید كرد، مسلما دل نگرانی‌های ما در مورد نوزاد نو‌رسیده بسیار كمتر خواهد شد.

بندناف، كانال ارتباطی مادر و جنین است

در دوران جنینی بند ناف ارتباط خونی بین بدن مادر و بدن جنین را برقرار می‌كند و از طریق این ارتباط، مواد غذایی به بدن جنین رسیده و دفع مواد زائد صورت می‌گیرد، اما پس از تولد، بند ناف قطع می‌گردد. بقایای بند ناف بر جای مانده، تا 21 روز پس از تولد خود به خود خواهد افتاد و اصلا نباید آن را دستكاری کرد. از آنجا كه این كانال ارتباطی از رگ‌های خونی تشکیل شده است، با قطع آن در روزهای اول، ممكن است یك تا دو قطره خون از محل بند ناف خارج گردد كه این امر طبیعی است، اما خونریزی بیش از این مقدار و به صورت مکرر باید حتما مورد بررسی قرار گیرد. این كانال ارتباطی در روزهای اول تولد راه مناسبی جهت انتقال عفونت به بدن نوزاد است. عفونت بند ناف، خود را به صورت قرمزی در محل بند ناف نشان می‌دهد، حتی امکان دارد این قسمت دچار سفتی یا خروج چرك شود. در این موارد حتما باید با پزشك مشورت کرد. برای كاهش خطر عفونت، بند ناف را خشك نگه دارید و از پوشاندن بند ناف خودداری كنید. در این شرایط نباید بند ناف را در پوشك قرار داد، زیرا پوشاندن بند ناف موجب مرطوب ماندن آن و تماس ادرار و مدفوع با بند ناف و بالا رفتن خطر عفونت می‌گردد.

تغییر مزاج نوزاد را نادیده نگیرید

بهترین زمان تغذیه نوزاد همان نیم ساعت نخست تولد است. امروزه پزشكان سفارش می‌كنند كه نوزاد از بدو تولد در اطاق مادر نگهداری شود. دفعات شیردهی نیز با توجه به تقاضای نوزاد صورت گیرد همچنین شیردهی در شب نیز باید انجام شود؛ چرا كه این مساله سبب افزایش شیر مادر می‌گردد. افزایش شیر مادر وابسته به افزایش مكیدن نوزاد است و اگر شیر خشك ، پستانك، شیشه و غیره به نوزاد بدهیم، مكیدن سینه مادر توسط نوزاد ضعیف‌تر گردیده، لذا ترشح شیر نیز كم می‌گردد. نوزادان در ابتدای تولد معمولا دچار استفراغ می‌شوند. این استفراغ چنانچه با كاهش وزن همراه نباشد با گذشت زمان برطرف می‌شود، اما استفراغی كه با درد شكمی، سردرد، تب یا اسهال همراه گردد و مكرر اتفاق بیفتد می‌تواند نشانه مهمی باشد، اما از نكات مهم آن است كه در هنگام استفراغ باید از دادن دارو به نوزاد خودداری كرد. مساله مهم دیگری كه معمولا در مادران ایجاد نگرانی می‌كند اسهال نوزاد است و غالبا والدین با ترس از اسهال نوزاد روبه‌رو هستند.
نوزاد در روزهای اول پس از تولد مدفوع تیره و چسبناك دارد. در روزهای بعدی با خوردن شیر مادر، مدفوع به رنگ زرد گاهی مایل به سبز می‌شود، اما در كودكانی كه شیر خشك می‌خورند مدفوع سفت‌تر و قهوه‌ای‌تر خواهد بود. اسهال به صورت تغییر در دفعات دفع و قوام خود را نشان می‌دهد.
عدم استفاده از بطری شیر و پستانك در جلوگیری از وقوع اسهال موثر است. رعایت اصول بهداشتی و شستن دست‌ها نیز می‌تواند بروز اسهال را كاهش دهد. چنانچه اسهال یا استفراغ نوزاد با خوب شیر نخوردن و كاهش حجم ادرار همراه باشد یا خون در مدفوع نوزاد دیده شود، باید مورد بررسی قرار گیرد، اما در صورت بروز اسهال به هیچ عنوان شیر مادر نباید قطع گردد و دفعات شیر دادن می‌بایست افزایش یابد و از محلول ORS نیز تحت نظر پزشک استفاده گردد.

تب نوزاد مهم است

بسیاری از افراد، تب نوزاد را در روزهای نخستین، امری طبیعی تلقی می‌كنند، اما واقعیت چیز دیگری است. به عنوان یك اصل این نكته را از یاد نبرید كه هر نوع افزایش یا كاهش درجه حرارت بدن نوزاد بسیار مهم است و نباید از كنار آن به راحتی گذشت. از همه مهم‌تر، هر نوع تب را در نوزاد خودسرانه درمان نكنید.
اگر نوزاد تب دارد، باید در تمامی بدن وی به دنبال عفونت گشت. به همین دلیل پزشكان در هر نوع تبی، از خون، ادرار، ترشحات بند ناف و ... نوزاد نمونه می‌گیرند و به آزمایشگاه می‌فرستند. بستری شدن نوزاد در بیمارستان در این شرایط ،امری بسیار حیاتی می‌باشد، زیرا اگر نوزاد عفونت خونی داشته باشد، در كوتاه‌ترین زمان وی را از پا درمی‌آورد.
در بسیاری از موارد، ذات‌الریه علت تب نوزاد است كه در این مواقع، نوزاد علاوه بر تب دچار علایم دیگری است كه از مهم‌ترین آنها می‌توان به تنفس‌های صدادار و تند، تو كشیده شدن عضلات بین دنده‌ای، منقبض شدن عضلات گردنی و خس خس سینه اشاره كرد. اگرچه بیش از نیمی از نوزادان در بدو تولد كاهش دما را تجربه می‌كنند، اما تكرار این موضوع در روزهای پس از تولد خطرناك است. نوزادان در مقایسه با بالغین به راحتی حرارت بدن خود را از دست می‌دهند. علت این امر بزرگ‌تر بودن سر نوزاد در مقایسه با كل بدن و همچنین كم بودن چربی زیر پوست او و بیشتر بودن سطح بدن است. 75 درصد حرارت بدن نوزاد از طریق سر اتلاف می‌شود. از این رو دمای اتاق نوزاد حتما باید مورد توجه قرار گیرد و بین 18 تا 20 درجه سانتی‌گراد تنظیم شود. یكی از علل مهم مرگ نوزادان، كاهش دمای بدن است كه "هیپوترمی" گفته می‌شود. اگرچه بیش از 50 درصد نوزادان در بدو تولد كاهش دما را تجربه می‌كنند، اما تكرار این موضوع در روزهای پس از تولد خطرناك است. هیپوترمی موجب افزایش سوخت و ساز در بدن نوزاد می‌شود و نیاز به اكسیژن را بیشتر می‌كند و این مساله موجب تنگی نفس در نوزاد می‌گردد. از طرفی عوارض این كاهش دمای بدن، خود را به صورت بی‌حالی، سردی پوست، اجتناب از شیر خوردن، كاهش تحرك و افزایش خطر عفونت نشان می‌دهد. در ضمن بالا بودن دمای بدن نوزاد بالاتر از 39 درجه كه تب تلقی می‌شود، از علایم عفونت است و چنانچه با بیقراری یا خوب شیر نخوردن و بی حالی نوزاد همراه باشد، از نشانه‌های بسیار خطرناك می‌باشد.
منبع:http://nasle-farda.ir /س